Monisme (politiek)

Monisme is een zeer sterke verwevendheid van het parlement en de regering, oftewel de wetgevende macht en de uitvoerende macht.

Tegenhanger van het monisme is het dualisme, waarbij wetgevende en uitvoerende macht meer door van elkaar onafhankelijke organen worden uitgeoefend. Zullen bij een dualistisch systeem gauw de verschillen tussen het parlement en de regering liggen, in een monistisch systeem zal er eerder botsing zijn tussen de regering en de coalitiepartijen in het parlement enerzijds en de oppositiepartijen in het parlement anderzijds.

Een bij uitstek monistisch systeem is er in onder andere het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. De leden van de regeringen van deze landen maken – behalve het staatshoofd, de koning(in) van het Verenigd Koninkrijk) – allen deel uit van het parlement (in het Verenigd Koninkrijk is dat het Lagerhuis). In die hoedanigheid stemmen zij mee over hun eigen beleid. Er is hier dus geen duidelijk scheiding tussen uitvoerende en wetgevende macht. Weinig monisme is er in staatsvormen met een sterk dualistische inslag, zoals in de Verenigde Staten van Amerika.